Làn sóng AI đang len lỏi vào mọi ngóc ngách công việc, đặc biệt là các vị trí cấp Entry level / Junior trong nhiều ngành như Marketing & IT, khi mà AI có thể hoàn thành nhiều tác vụ, thậm chí là còn làm tốt hơn nhân sự ở level này. Có thể nói rằng AI đang cạnh tranh việc làm trực tiếp với Entry Level & Junior.
Các báo cáo gần đây nhất đã vẽ nên một bức tranh rõ ràng về sự ảnh hưởng này.
Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) dự báo các vị trí có tính quy trình cao như nhân viên nhập liệu, thư ký, kế toán viên… sẽ suy giảm mạnh nhất, đây vốn là những cửa ngõ sự nghiệp quen thuộc của sinh viên mới ra trường.
Tài liệu tham khảo: World Economic Forum – The Future of Jobs Report
Một nghiên cứu từ Đại học Stanford và Revelio Labs vào tháng 8/2025 đã chỉ ra một xu hướng đáng báo động:
Việc làm cho nhóm lao động trẻ (22-25 tuổi) trong các lĩnh vực bị AI tác động mạnh đã giảm tương đối 13% kể từ cuối năm 2022. Nhu cầu tuyển dụng cho các vị trí Junior cũng giảm đi đáng kể.
Sinh viên cần làm gì để không bị bỏ lại phía sau và tìm ra cơ hội cho riêng mình?
Tôi đang thấy có một xu hướng đó là doanh nghiệp muốn sử dụng nhân sự part-time cho những vị trí entry level hơn là nhân sự fulltime.
Họ muốn tối ưu chi phí. Thay vì tuyển một nhân viên full-time để làm các công việc cơ bản mà AI có thể hỗ trợ, họ sẽ ưu tiên thuê 1-2 sinh viên làm part-time để xử lý các tác vụ đó cùng với AI. Chi phí thấp hơn, hiệu quả vẫn đảm bảo.
Đây là cơ hội cho các bạn sinh viên, khi mà nhu cầu tích lũy kinh nghiệm thực tế để cạnh tranh khi ra trường trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.
Các bạn có thể làm nhân sự part-time với công việc đúng chuyên môn ngay từ khi còn đang đi học, thậm chí là từ năm 2 đại học. Từ đó, các bạn có thể tích lũy kiến thức và kinh nghiệm trong suốt 1-2 năm sau đó. Khi ra trường, bạn đã có sẵn trong tay vài năm kinh nghiệm làm việc đúng chuyên môn, đã quen làm việc với AI, thì khả năng cạnh tranh của bạn sẽ tốt hơn hẳn.
Lộ Trình Hành Động
Hiểu rõ xu hướng là bước đầu, nhưng hành động mới là yếu tố quyết định. Tùy thuộc vào việc bạn là sinh viên năm nhất hay đã là năm cuối, chiến lược của bạn sẽ khác nhau.
Chiến Lược Tích Lũy Dài Hạn dành cho sinh viên năm 1, 2, 3
Bạn có tài sản quý giá nhất là thời gian. Hãy tận dụng nó để xây dựng một nền tảng không thể bị lung lay. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng tại thời điểm bạn ra trường, tôi tin rằng thị trường lao động ở mức entry level sẽ cực kỳ cạnh tranh.
1. Hãy cố gắng đi làm càng sớm càng tốt
Hãy tìm các công việc part-time đúng chuyên ngành ngay từ năm 2. Ưu tiên những nơi có người hướng dẫn, có văn hóa đào tạo, dù thu nhập có thể không cao bằng những công việc khác.
2. Xây dựng bộ kỹ năng theo T-Shape
Trục dọc (Chuyên môn sâu): Tích lũy kinh nghiệm qua 2-3 năm làm việc, đến khi ra trường, bạn đã có trong tay kha khá kinh nghiệm thực tế về chuyên môn của mình. Bạn hãy chủ động học thêm ở các trung tâm khác ngoài chương trình đại học để có thể đi làm sớm.
Trục ngang (Kỹ năng mềm): Đừng chỉ biết mỗi chuyên môn. Hãy tham gia CLB trong trường, dự án xã hội để rèn luyện kỹ năng giao tiếp, lãnh đạo, làm việc nhóm, tư duy phản biện, đây những thứ AI không thể làm thay bạn.
Chiến Lược Bứt Tốc dành cho sinh viên năm cuối & sắp tốt nghiệp
Bạn không còn nhiều thời gian, có khi bạn chỉ có vài tháng. Đây là lúc cần chạy nước rút một cách thông minh để tăng khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, tại thời điểm này (09/2025), sự ảnh hưởng của AI chưa quá nghiêm trọng, nên bạn vẫn có đủ thời gian để chuẩn bị cho bản thân.
Tôi vẫn khuyên bạn hãy đi làm càng sớm càng tốt, thêm vài tháng kinh nghiệm vẫn là một lợi thế cạnh tranh. Điều doanh nghiệp quan tâm nhất là kinh nghiệm đi làm của bạn, vì họ muốn tuyển người có thể làm được việc ngay mà không cần đào tạo quá nhiều.
Bên cạnh đó, hãy học về AI từ những nguồn uy tín, vừa trang bị kiến thức chuẩn chỉnh về AI, vừa có thêm chứng chỉ để làm đẹp CV. Các nhà tuyển dụng cũng sẽ đánh giá cao việc này. Tôi để tên những nơi học AI uy tín và miễn phí ở bên dưới, bạn hãy bắt đầu học càng sớm càng tốt.
- AI Courses and tools form Google Grow – bộ khóa học về AI của chương trình Grow with Google.
- Learn essential AI skills – bộ khóa học của Google AI
- OpenAI Academy – trung tâm đào tạo về AI của OpenAI (công ty mẹ của ChatGPT)
- AI in Marketing Automation – Hubspot Academy
- Free AI Online Training – Salesforce
- Learn Generative AI for Marketing with Meta – Meta Blueprint
Các khóa học trên đều bằng tiếng Anh, nhưng nhiều khóa có phụ đề tiếng Việt.
Nói đến sinh viên thì cũng nên nhắc đến nhà trường
Nhà trường không thể đứng ngoài cuộc dịch chuyển này. Giáo trình cần thay đổi theo hướng có thể giúp sinh viên có thể đi làm chuyên môn càng sớm càng tốt, dù là những hạng mục rất cơ bản.
Tôi thấy nhiều trường vẫn dạy đại cương tới hết 2 năm, qua tới năm 3 sinh viên mới bắt đầu học những kiến thức và kỹ năng là doanh nghiệp yêu cầu trong thực tế, như vậy là quá lâu và không còn phù hợp với thời đại này.
Tôi biết rằng để thay đổi giáo trình là 1 việc rất phức tạp vì phải cần được cơ quan chức năng xét duyệt. Một số trường đã linh động chèn thêm Giờ Học Chuyên Gia hoặc các khóa đào tạo kỹ năng ngắn vào chương trình để sinh viên có được kỹ năng thực tế mà thị trường yêu cầu. Đây cũng là một cách hay, nên được nhân rộng.
Xem thêm:
- Tổng hợp các khóa học digital marketing có phí và miễn phí của ABC Digi
- Trắc Nghiệm Hướng nghiệp Digital Marketing
Lời kết
AI đang cạnh tranh trực tiếp với entry level ở nhiều ngành nghề. Digital marketing và IT là những ngành bị ảnh hưởng rõ rệt hiện nay. Vài năm nữa, mức độ cạnh tranh chắc chắn sẽ còn khốc liệt hơn. Nên nếu các bạn sinh viên năm 1-3 không có sự chuẩn bị ngay từ bây giờ, chờ tới lúc ra trường thì có lẽ đã quá muộn. Còn với những bạn sinh viên sắp ra trường, các bạn phải tập trung bứt tốc thôi. Đây là thử thách, nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội cho các bạn.
